De Dellebuursterheide is een natuurgebied van 195 hectare gelegen langs de rivier de Tjonger bij Oldeberkoop in de Nederlandse provincie Friesland. Dit gebied wordt beheerd door de organisatie It Fryske Gea en grenst aan het natuurgebied Diakonieveen.

Sinds de eerste aankoop in 1951 is het gebied aanzienlijk uitgebreid. Het beleid is gericht op het bevorderen van de variatie aan planten en dieren en het herstellen van het oorspronkelijke karakter van dit beekdalgebied. Dit betekende onder andere het verwijderen van bomen, het schoonmaken van kleine meertjes en oude rivierbochten, en het herstellen van de waterstand in deze meertjes. Door het weghalen van voedingsrijke grond en het beheren van het landschap is er nu een gevarieerde vegetatie te vinden in dit heuvelachtige gebied.

In de Dellebuursterheide bevindt zich een meertje genaamd de Catspoele. In de vochtige heidegedeeltes van de Dellebuursterheide zijn veel amfibieën en reptielen te vinden, evenals 27 verschillende soorten libellen. Het grootste deel van het gebied is droog en begroeid met struikheide. In het bosrijke gedeelte, op de hoger gelegen delen langs de Tjonger, leven dassen. Voor het beheer van het gebied worden Schotse hooglanders, Exmoorpony’s en het Drents heideschaap ingezet. Bovendien worden in augustus de graslanden in het beekdal gemaaid en wordt verwaarloosde heide hersteld door het verwijderen van bovenste grondlagen.

Parkeerplaats: Oosterwoldseweg 53, 8421 RP Oldeberkoop (→ 9,30 km.)
Wandelroutes: 1 en 3 kilometer
Honden zijn niet toegestaan
Toegankelijk: Geopend van 1 juli – 15 maart

De Duurswouderheide is het grootst overgebleven heideveld van de provincie Friesland. Het gebied meet ongeveer 150 ha. Het maakt deel uit van een bijna 1000 ha groot aaneengesloten bos- en natuurgebied van het Staatsbosbeheer rond Bakkeveen. Toegang: de bekendste ingang ligt aan de Duerswâld, ter hoogte van het hervormde kerkje van Wijnjewoude, de andere aan de Leidijk bij Waskemeer. Een heuvel aan de bosrand, die het heideveld scheidt van het bos, is ingericht als uitkijkplaats.

Vennetjes

Over het hele heideveld verspreid zijn vennetjes te zien, waarvan er zes een behoorlijke omvang hebben. Het zijn vermoedelijk allemaal pingoruïnes: vennen of veenplassen, ontstaan uit ijslenzen in de ijstijd.

In de Middeleeuwen werd de heide bewoond. De mensen woonden vlak bij de vennetjes. Bewijzen dat de heide bewoond is geweest, zijn opgravingen van potscherven op de heide. Ook doen verschillende aangeplante eikenwallen herinneren aan de bewoonde tijden van de heide.

Parkeerplaats: Breeberchspaed 1, 9241 WP Wijnjewoude (→ 18 km.)
Wandelroutes: rode route, 15 km. op diverse punten af te snijden tot kortere routes
Toegankelijk: Gehele jaar geopend

‘’De rijkdom van een arm paradijs. Deze zin ademt de Schaopedobbe, dit gebied is namelijk heel voedselarm, maar rijk aan soorten.’’

Dit terrein heeft haar naam te danken aan de functie die dit gebied vroeger had. Heide en schapen zijn onlosmakelijk verbonden. De heide werd namelijk begraasd door schapen. Voor de jaarlijkse scheerbeurt moesten de dieren gewassen worden, zodat ze een schone vacht hadden. Hiervoor kregen de schapen een bad in de Schaopewaskerdobbe, een soort ven in dit natuurgebied. Vandaar de gebiedsnaam Schaopedobbe.

Parkeerplaats: Kloosterweg 5a, 8424 SH Elsloo (→ 500 m.)
Wandelroutes: 1 rode om het gebied heen, 1 gele route langs de dobbe.
Toegankelijk: 1 juli – 15 maart (rode route het hele jaar)